Tekrar merhaba tıraş tutkunları. Bugün tıraş fırçalarını öğreniyoruz.
Bu yazıyı okuduktan sonra artık aklınızda tıraş fırçalarına dair
takılan hiç bir şey kalmayacak.
Geleneksel ıslak tıraşa başlanırken çoğu zaman yapılan en büyük hata -
ki bende bu hataya düşmüştüm - ilgi ve önceliği hep jilet, tıraş
makinesi, krem sabun gibi ürünlere vermektir. Bütün merakınız,
araştırmalarınız bu yönde olur. Paranızı hep bunlara harcarsınız.
Halbuki tıraşı gerçek anlamda keyif haline getiren yegane araç tıraş
fırçasıdır. Yav olur mu öyle asıl olay kremdir vs demeyin. Elinize
geçen kaliteli yumuşak bir fırçayla ilk tıraşınızı olduğunuzda hemen
hak vereceksiniz.
Burada
sakal fırçalarının işlevleri hakkında bilgi vermiştim. Şimdi de fırça
çeşitlerine göz gezdirelim. Temel olarak 4 tip fırça bulunmaktadır.
1. At kılı
2. Domuz kılı
3. Porsuk kılı
4. Sentetik
Her tipin tamamen farklı karakterleri bulunur. Kimisi daha yumuşak,
kimisi daha sert, kimisi su ve sıcaklığı daha iyi tutan, kimisi daha az
tutan, kimisi çok esnek, kimisi daha gergin tiptedir. Beğeniler çok
değişken olduğundan bunların hangisini en çok seveceğinizi ancak siz
bulabilirsiniz. Fakat hangi tip olursa olsun genel beklenti dolgun,
gergin ama uçları yumuşak, iyi su tutan ve ısıyı içinde iyi muhafaza
eden bir fırça kullanmaktır. Bunu da en iyi porsuk kılından yapılan
fırçalar sağlamaktadır. Sentetik kıldan yapılan fırçaların günümüzde
hızla yaygınlaşmış durumda. At kılından yapılanlar da çok nadir
görülür. Genellikle daha ekonomik fırçalar domuz kılından, daha lüks
olan fırçalar porsuktan olur. Bugün 50 liraya da fırça alabilirsiniz
1000 doların üzerine de. Kullanılan kılın kaliteli, sap malzemesi,
kılların yoğunluğu, işçilik, markanın ismi ve tarihçesi fiyat üzerinde
önemli değişkenlerdir.
Şimdi sırasıyla bu tipleri inceleyelim.
1. At kılı tıraş fırçaları
At
kılından olan fırçalar genel olarak daha gergin ve sert tipte, iyi
masaj yapan fırçalardır. Fakat sizlerin de dikkatinizi çekeceği üzere at
kılından yapılan tıraş fırçaları çok nadirdir ve pek kullanılmaz.
Bunun sebebi oldukça eskilere dayanıyor.
1924 Aralığında Kopenhag üniversitesinde çalışan Profesör Ellermann;
yanağında küçük bir iz belirdikten kısa bir süre sonra ağırlaşıp
hayatını kaybediyor. Vücudunda yapılan araştırmalarda bol miktarda ödem
olduğu görülen Ellermann' ın şarbon hastalığı sonucu öldüğü
anlaşılıyor. Kişisel aletleri incelendiğinde Çin' de yapılmış ve
boyanarak porsuk kılı imajı verilmiş at kılı fırçasında şarbon
bakterisine rastlanıyor.
Yine ikinci dünya savaşı sırasında o dönem Amerikan ordusundaki
askerlere at kılı fırçalar dağıtılıyor. Bir süre sonra 149 asker
rahatsızlanıyor ve bunlardan 22' si hayatını kaybediyor. Hepsinin de
kullandıkları tıraş fırçalarından dolayı hastalandıkları düşünülüyor ve
bunun üzerine at kılı yasaklanarak, tüm orduya domuz kılı tıraş
fırçaları dağıtılıyor.
İngiliz ordusunda' da benzer problemler yaşanıyor ve tüm at kılı tıraş fırçaları imha ediliyor.
|
masum bakışlı katil |
Haklı olarak bu durum dünyada bir paranoya' ta dönüşüyor ve antika
tıraş fırçalarına baktığımız zaman çoğunun üzerinde “sterilized
-sterilize edilmiştir” ibaresi bu yüzden görmekteyiz. Şarbon sadece at
kılı fırçalarda görülen bir durum olduğu için diğer fırça tipleri
güvenli.
Günümüzde önemli ve isim sahibi fırça yapımcıları son derece güvenli ve
kaliteli at kılından tıraş fırçası yapıyor olmalarına rağmen, önceden
yaşanmışlıkların etkisiyle talep haklı olarak çok azdır. Ülkemizde de
at kılı tıraş fırçaları bulunmakla beraber daha ziyade berberlerdeki
büyük ense temizleme fırçaları bundandır.
At kılı fırçalar, kılı kullanılan hayvana zarar verilmeden yapılan tek
doğal fırça tipidir. Tahmin edeceğiniz üzere atın yelesinden
yapılırlar.
At kılı tıraş fırçasında dünyadaki en önemli üreticilerden birisi
İspanyol Vie-Long firmasıdır. At kılı fırçalar genellikle daha uzun
tipte beyazımsı krem renginde kıllara sahip, orta dolgunlukta, gergin
fırçalardır. Gerginliklerini uzun yıllar korurlar. Orta derecede su
tutarlar ancak ısılarını çabuk kaybederler. Konfordan ziyade, işlevsel
fırçalardır. Ancak günümüzde aslen domuz fırçaları ile ünlü olan Semogue
da at kılı fırçalar üretmeye başlamıştır. Bunlar diğer üreticilere göre
çok daha ince ve yumuşak kıllara sahip, konforlu fırçalardır. Boydan
kısaltma yapıldığından uçlarda çok hafif bir çizicilik
barındırabilirler. Semogue at kıllarının yumuşaklığı ve konforu yukarıda
gerginmliğiyle bahsettiğim Vie Long'lardan belirgin ölçüde iyi
olmaktadır. Bu bağlamda at kılı fırçalara başlangıç için Semogue çok
mantıklıdır.
2. Domuz kılı fırçalar
Domuz
kılından yapılan fırçalar dünyada en yaygın olarak kullanılan
fırçalardır. Bunun en büyük sebebi porsuk fırçalara göre çok daha
ekonomik olmasının yanında, aynı zamanda iyi yapıldığında gayet de güzel
performans veren bir fırça tipi olmasıdır. Domuz kılları, porsuk
kıllarından daha sağlam ve kalın yapıdadır. Domuz kılı her ne kadar
porsuk kılları kadar yumuşak ve esnek yapılı olmasa da, yine de kendine
has bir yay gibi yumuşak bir gerginliği vardır ve bu yüzde oldukça
güzel hissedilir. Domuz kılı fırçalar, yapıları gereği porsuk kılı
fırçalar gibi dolgun olmazlar. Ayrıca suyu çektikleri zaman
birbirlerine yapışırlar. Baktığınızda tüm kılların ortadan kenarlara
doğru birbirlerine toplandığını görürsünüz. Orta derece su ve ısı
tutarlar. Bundan dolayı da fiyat olarak kaliteli domuz kılı fırçalar
dahi ortalama porsuk kılı fırçaların 3'te, 4'te biri civarıdır.
Daha az ısı ve su tutmalarına rağmen domuz kılı fırçalar da son derece
iyi köpük yaparlar ve gayet memnun edici fırçalardır. Porsuk kadar
yumuşak olmasalar da yüzde yumuşak ve konforlu hissettirirler.
Kıllarının rengi soluk kremsi sarıdan, saman sarısına kadar
değişebilir.
|
Bu Semogue' da da görüldüğü üzere porsuk görünümü vermek için boyanabilir |
Domuz kılı fırçaların önemli bir avantajları zaman içinde kullanıla
kullanıla kılların uçlarının çatallanması ve yüzde daha yumuşak
hissettirmesidir. Bundan dolayı çok eskilerden babanızdan kalma bir
domuz kılı fırçayı kullandığınızda yüzünüzde ne kadar yumuşak olduğuna
şaşırırsınız. Kimilerince bu çok yumuşama biraz fazla olarak kabul
edilip bir zaaf olarak görülse de ben bunu keyifli ve lüks buluyorum.
Ama şu da var ki çok yumuşamış bir domuz kılı fırça sabundan ziyade
kremleri köpürtmede daha başarılı olacaktır ve gergin bir fırça kadar
iyi bir şekilde yüze masaj yapıp sakalları yumuşatamayacaktır. Yeni
bile olsa bir domuz kılı fırça çoğu pure tip bir porsuk fırçadan daha
yumuşak ve konforlu olacaktır. Ancak Frank Shaving gibi firmalarda
manchurian pure gibi bazı oldukça yumuşak ve konforlu pure porsuk
fırçalar olduğunu unutmayın.
|
Solda ucu ayrılmış kalın yapılı domuz kılı, sağda ince yapılı porsuk kılı |
Yukarıdaki güzel yönlerini ve gayet ekonomik fiyatından dolayı
fiyat/performans üstünlüğünü düşünürsek neden bu kadar sevilen ve
yaygın olarak kullanılan bir fırça olduğunu kolayca anlayabiliriz.
Bugün ülkemizde görülen fırçaların %90' ı domuz kılındandır. Hemen
hemen tüm berberler kullanır. Fakat nedense yerli fırça üreticilerimiz
domuzdan sentetiğe geçmiş durumdalar ve bu sentetikler dünyadaki diğer
markalara nazaran çok eski usul ve kötü performanslı sert sentetik
kıllar. Bu nedenle domuz almak istiyorsanız fırçanın gerçek domuz
kılındna olduğuna emin olun. Dünyadaki üreticilerin de hemen hemen
hepsi porsuğun yanında domuz kılı fırçaları da üretir. İtalyan Omega ve
Portekizli Semogue domuz kılı fırçalar üretiminde uzmanlaşmış
markalardır. Özellikle Semogue yüksek kalite domuz kılı fırçalarıyla
çok sevilir ve dünyadaki en iyi domuz fırça üreticisi olarak kabul
edilir.
Tıraştan keyif almak için domuz kılı fırçalar son derece yeterlidir ve
kaliteli bir domuz kılı fırçanız sizi uzun yıllar memnun edecektir. Bir
temel sıkıntıları geç kurumalarıdır. Domuz kıl fırçalar en geç kuruyan
fırçalardır. Tam kurumaları 2 gün kadar sürebilir.
3. Porsuk kılı fırçalar
Soldaki şam şeytanından elde edilirler. Porsuk kılı fırçalar tıraştan
alınan keyfin asıl olarak parlatan gereçlerdir. Artık lüks malzemeler
sınıfına giren bu fırçalar, eskiden beri erkeğin statü sembollerinden
birisi olarak kabul edilmektedir. Bugün bile kalitelisine sahip olmak
pahalıyken, eski dönemlerde bir zenginlik göstergesiydi.
Diğer tip fırçaların aksine porsuk fırçalar tek tip değildir ve
hayvanın neresinden yapıldığına göre sınıflandırılır ve
fiyatlandırılır. Standartlar olsa da bazı üreticilerin kendilerine göre
isimlendirmesi vardır ve bu kafa karıştırır. Yazının sonlarına doğru
bunları da işleyeceğiz.
Genel tiplere bakarsak:
Pure:
Bu tip fırçalarda kullanılan kıllar, porsuğun kuyruk ve sırt kısmından
alınan kıllarla yapılır. Porsuktan elde edilen kılların %60 civarı bu
tiptir. Pure tip kılların rengi grimsi alacalı siyahtır. Bu kıllar daha
kalın ve gergin yapılıdır. Su ve ısı tutma özelliği daha azdır. Ayrıca
bu kıllarla yapılan fırçaların bombe şekli genelde makasla kesilerek
verildiğinden uçları daha sivri, çizici tiptedir. Bu da pure tip porsuk
kılları yüzde konforsuz yapar. Ama hepsi böyle değildir, Frank Shaving
Manchueian tip pure porsuklar oldukça konforlu ve kalitelidir. Ekonomik
olduğundan bolca bulunup ucuz olsa da uçlarının genelde rahatsız edici
yapısından dolayı sevilmez ve tutulmaz. Ancak sakallarına yoğun olarak
masaj yapmayı seven bazı kişilerce kullanılır.
Ben kişisel olarak kendisini yüzde bir bulaşık süngerine benzetir ve
yerine domuz kılı fırçaları tercih ederim. Pure tip porsuk kılları,
yeni başlayanlara tavsiye edilir. Kullanıcı fırçasına zarar verse bile
zararı az olur.
Best:
Bu kıllar, hayvanın karın ve yan kısımlarından elde edilir. Pure tip
kıllara göre bariz şekilde daha yumuşak ve kaliteli yapıdadırlar. Genel
olarak çıkan kılların %25'i bu kalitededir. Bundan dolayı da açık
şekilde pure tipten daha pahalıdır. Renk olarak pure' a benzemekle
beraber kılların tepe kısımları grimsi/sarımsı şekildedir. Kıllar daha
ince ve esnektir. Su ve ısıyı daha iyi oranda tutarlar. İyi bir
gerginlikleri vardır, bundan dolayı hem sabunla, hem de kremlerle
sorunsuzca çalışırlar.
Best fırçalar bazen finest olarak da adlandırılabilirler. Fırça uçları
nadiren makasla şekillendirilir ama genellikle fırça şekli kalıpta
verilip bağlanır ve uçlar doğal haliyle bırakılır. Bu da çok daha ince
uçlu, kibar ve yumuşak kıl uçları anlamına gelir. Best tip fırçalar
yüzde çok hafif pütürlü, ama nispeten gayet yumuşak güzel bir his
verirler. Çoğu zaman porsuk keyfini ve kalitesini yaşamak için yeterli
bir seviyedir.
Super:
Bu tip aslında bir ara modeldir. Genellikle best tip kılların daha
kaliteli ve yumuşak olanlarından seçilir. Yani aslında üst seviye best
gibi düşünebiliriz. Her markanın super seviyesi bulunmaz. Super tip
kılların ucu genellikle beyaz tiptedir ancak daha da alımlı bir görünüm
vermek için çoğu zaman ağartılır. Bu ağartma aynı zamanda kılların
uçlarını da yumuşatır.
Genel olarak su/ısı tutma karakteri best' e yakın ama biraz daha
iyidir. Yüzde ise biraz daha yumuşak, lüks ve keyifli bir hissiyatı
vardır. Bu kıllar bağlanırken şekil kalıplarda verilir ve uçları
kesilmez. Bunlar üst düzey, seçilmiş, kaliteli kıllardır ve bundan
dolayı oldukça pahalıdırlar. Yine bazı üreticiler en üst seviye
silvertip kıllarını süper olarak adlandırabilir, bu da bir kafa
karışıklığı yaratabiliyor.
Silvertip: En
üst kalite kıllardır. Hayvanın kıllarının sadece %10-15'i bu tiptedir.
Porsuğun boğaz kısmındaki en yumuşak kıllardan yapılır. Çok az
miktarda olduğundan çok pahalıdır. Adından da anlaşılacağı üzere uç
kısımları gümüşi beyaz renktedir. Kıllar çok esnek, ince tipte ve
yumuşaktır. Yüksek oranda su ve ısı tutar. Kılların ucu asla kesilmez.
Silvertip fırçalar artık pratikliği geçip, lükse giren ürünlerdir.
Çünkü genel kullanım için best ve super fırçalar daha gergin
yapılarıyla daha kullanışlıdırlar. Sabunlarla sorun yaşamazlar.
Silvertip ise kadınların fondöten fırçaları misali çok yumuşak
olduğundan sert sabunları köpürtmede biraz zorlanır. Kremlerle
kullanmak ise çok büyük bir zevktir. Yüzü okşarcasına köpürtür. Ancak
diğer tipler kadar masaj yapıp, yumuşatıcı etkisi yoktur. Özetle
silvertip lüks kelimesinin karşılığıdır ve zaruri değildir. Zaten best
ve super'e göre daha az tercih edilir. Fiyat olarak pure tip' in 2-3
katı olabilir. Bütçeniz çok rahat değilse şart değildir.
Evet, genel olarak porsuk kıl tipleri bunlardır. Fakat markaların
kendilerine göre kullandıkları bazı ara tipler ve isimlendirmeler de
vardır. Bunlar çift bantlı, finest gibi tabirler olabilir. Normalde
porsuk kılı üç banttır. Dibi kahverengi, arada siyaha yakın bir bant ve
en üstte kalitesine göre beyaz, gri, sarı ya da gümüşi bir bant. Two
band denilen iki bantlı kıllar aslında sadece uzun porsuk kıllarıdır.
Çinde az bulunan oldukça uzun tüylü bir porsuktan elde edilirler ve
aslında bunlar da 3 bantlıdır(2 bantlı porsuk kılı yok), ancak oldukça
uzun olduklarından en alttaki bant düğüm içinde saklı kalır ve sap
ucundan görünmez. Daha uzun kıl, daha gergin, yaysı yapıdaki kıl
demektir ki iki bant- 2 band kıllar bu gergin yapılarından dolayı da
oldukça popülerdirler.Uçları yumuşaktır ama gövdeleri kalınca
sağlamdır. Hem konforlu hem masaj etkilidirler. Silvertipi çok yumuşak
bulan ama konforundasn feragat etmeden masaj etkisi yapsın isteyenlerce
sıklıkla tercih edilir. Benim de silvertip ile birlikte severek
kullandığım porsuk sınıfıdır.
|
Solda klasik 3 bant, sağla az bulunan 2 bant |
Bugün dünyada üretilen porsuk kıllarının %90' ı Çin’ den gelmektedir.
Porsuk popülasyonunun çok yüksek olduğu Çinde bu hayvanlara tavuk
katili zararlı olarak bakılmakta ve bundan dolayı da yoğun olarak
avlanılmaktadırlar. Ki bu bahsettiğimiz aşağıdaki normal porsuk türleri
için geçerli, psikopat bal porsuğundan bahsetmiyoruz. Onçün bana yok
hayvan hakları bilmemne ile gelmeyin, ben öldürmüyorum. Biz yiyiciyiz
abi.
|
Şam Şeytanı |
Domuz kılları da gayet iyi performans göstermekle beraber hiç bir zaman
porsuk fırçaların performansını veremezler. En bol köpüğü ve keyifli
tıraşı porsuk fırçalar verir, ancak pure tipi bunu biraz dışında tutmak
gerekir.
Progress Vulfix ve Semogue gibi bazı üreticilerin domuz ve porsuk
kıllarını karıştırarak ürettikleri fırçalar da vardır. Bunlar her iki
tipin de avantajlı yanlarını kombine etmeyi amaçlar. Ayrıca farklı
seviye porsuk kılları da bazen kendi aralarında karıştırılabilir.
Üretici bunu genelde belirtir.
4. Sentetik Fırçalar
Bunlar genellikle anti alerjik naylon materyalinden yapılan ilginç
fırçalardır. Görünüm itibariyle kıllar dipten uca doğru incelir ve
porsuk kılını andıracak şekilde boyanmıştır. Dolayısıyla doğal kıllara
oldukça benzerler. İlginç bir şekilde son derece yumuşak(hatta
silvertip'ten bile) ve iyi ısı muhafaza eden fırçalardır. Ancak elbette
suyu doğal kıllar kadar iyi tutamazlar. Ayrıca 1-2 saat gibi bi rüsrede
hızla kururlar bu nedenle seyahatler ve berberler için idealdirler.
Sentetik fırçalar genellikle iyi performans verirler, gayet ucuz
olmaları da bir avantajken, etik olarak hayvan kılından fırça kullanmak
istemeyen kişilerce kullanılırlar. Eskiden kullanımları az ike
günmüzde çok tercih edilirler. Bu alnda özellikle çinli Yaqi firması
sentetik fırçada oldukça iddialıdır. İlk jenerasyonları çok vasat olan
sentetik kıllı fırçalar günümüzdeki son versiyonlarıyla performans
olarak asla üzmezler.
Fırçanın en önemli yeri olan kıllarını geçtikten sonra şimdi diğer yapısal özelliklerine geçelim.
Bir fırçanın yapısına bakarsak, fırçanın yüzdeki etkisini büyük oranda etkileyen üç kısım olduğunu görüyoruz. Bunlar:
a) düğüm çapı
b) kıl boyu
c) fırça şeklidir.
Bunlardan en önemlisi düğüm çapıdır. Düğüm çapındaki 1-2mm'lik farklar
performansa ciddi oranda etki eder. Kalın düğüm demek daha çok kıl,
yani daha yoğun fırça demektir. Bu da aynı miktar ürünle daha bol köpük
oluşturmak, daha yoğun masaj etkisi ve yüzde nispeten daha lüks
süngerimsi bir hissiyat elde etmek demektir.
20-24mm ortalama düğüm çapıdır. Fırçalar küçüldükçe bu 17mm'e kadar
düşebilir. Büyüdükçe 30mm'ye kadar çıkabilir. Ancak 26mm'den itibaren
fırçanın oldukça irileştiğini ve kullanımının zorlaştığını belirteyim.
Bunun dışında Simpson Chubby ve benzeri bazı ekstra yoğun fırçalar
vardır ki bunların çapları özel üretimle 33mm' e kadar çıkabilir. Bu
kadar kalın düğümlü fırçalarda standart düğümlülere göre neredeyse 2,5
kat daha fazla kıl vardır, dolayısıyla maliyeti siz düşünün. Super tip
bir Chubby 250 dolar civarıdır. Temel bir tıraş fırçasında yaklaşık
20bin civarı kıl bulunabilir.
|
20 mm |
|
24 mm |
|
30 mm |
|
32 mm özel yapım |
24mm fırça varken, 28mm istemek, aldığım mercedes’e amg paket, cam
tavan opsiyonunu da ekleyeyim diye düşünmek gibidir. Yani 24'lük bir
düğüm size bir fırçadan isteyeceğiniz hemen her şeyi verecektir ama
daha yoğun bir fırça size daha bol köpük, daha kuvvetli masaj ve
yumuşatma etkisi ve daha lüks hissiyat verecektir. Bu tarz beklentiler,
bu konular artık lükse ve keyfe girdiğinden normal karşılanmalıdır.
Fakat abartmamak en iyisidir. Benim kişisel tercihim 20-22mm
aralığındaki kompakt yapılı fırçalardır.
Büyük fırça daha bol köpük yapar, küçük fırça daha az. Büyük düğümlü
fırça kısa sürede hemen köpüklemenizi sağlarken, küçük düğümlü fırça
yüzünüzün istediğiniz yerine daha hassas ve kesin olarak çalışmanızı
sağlar, burnunuza, kulağınıza köpük sürmezsiniz. Yani kalın düğüm ve
yoğun fırça en iyisidir gibi algılamayın. İkisinin de farklı
karakterleri vardır, kimisi daha az yoğun ve yüzünde hunharca ezerek,
yayarak kullanabileceği bir fırçayı sevebilir. Kalın düğüm, cepte daha
büyük yangın anlamına gelir.Ayrıca iri ve sık düğümlü fırçalarda köpüğü
fırçanın içinden dışarı çıkarmak zorlaşır.
İkinci önemli faktör kıl boyudur ve bu çoğunlukla x, y ekseni misali
düğüm çapıyla yakın ilintilidir. Düğüm, sapın içerinde ne kadar derine
yerleştirilir ve kıllar ne kadar kısa kalırsa fırça o kadar gergin ve
sıkı yapılı olacaktır. Bu da çok size kuvvetli masaj ve yumuşatma
etkisi olarak döner. Sabunları acımadan ezer ve kolayca kalın köpük
oluştururlar. Sakallarınızı çok etkili bir şekilde süpürerek iyice
yumuşatırlar. Ama bu yoğunluğun bir dengesi olması gerekir, aşırı yoğun
bir fırça yüzünüzde rahatsızlık verebilir. Avrupa’ da genel eğilim bu
tipte olsa da eğer fırçanızı sürerken kılların açılıp, yüzünüzde
dağılmasını ve yumuşakça köpürtmesini seviyorsanız çok kalın düğümlü ve
kısa kıllı fırçalar size göre değildir. Yumruğunuzu sıkıp yanağınıza
bastırarak ovuşturun, işte çok yoğun ve kısa kıllı bir fırça böyle bir
karakterdedir.
Kılları daha uzun olan bir fırça ise daha esnek ve yumuşak karakterli
olacaktır. Yüzünüzde bastırdığınızda kıllar yayılacak ve daha konforlu,
yumuşak bir köpükleme sunacaktır. Ülkemizde genellikle bu tip fırçalar
daha yaygındır. Ancak bunun da bir limiti olmalıdır. İnce düğümlü ve
uzun kıllı bir fırça fazla esnek ve yumuşak başlı olacaktır. Bu
istenilen yoğunlukta masaj etkisi elde edememe ve sabunları köpürtürken
zorlanma olarak dönebilir. O yüzden alacağınız fırça eğer normal
boydaysa(9-10 cm); 20 mm'den ince düğüm ve 52 mm'den uzun kılları pek
önermiyorum.
Fırçanın yapısını tamamen değiştiren bir diğer faktör ise fırçanın,
daha doğrusu kılların tepe şeklidir. Dört versiyon vardır. Ama
bunlardan sadece ikisi çok yaygındır; “ampul” şekli ve “yelpaze” şekli.
Bir de bu ikisinin karışımı olan hibrit’ ler vardır.
Ampul tip daha geleneksel olan, kılların resimde gördüğünüz gibi ampul
şeklinde toplandığı fırçalardır. Bunlar yapı itibariyle daha sıkı,
yoğun, merkezde odaklanmış fırçalardır. Bu fırçaların en büyük özelliği
daha baskıyla köpürtme yapıp, yoğun masaj yapıcı ve yumuşatıcı
etkileridir. Bu genelde güzeldir ama fırça aşırı yoğun bir fırçaysa
rahatsızlık verebilir. Bu tip fırçalarda, tutuş ve köpükleme işlemi
daha ziyade omuzdan hareketle olur ve kıllar fırçayı yüzünüze
bastırdığınızda fazla dağılmazlar. Dairesel hareketlerle kullanmaya
daha uygundurlar. Yapılarından dolayı köpüğü içlerine hapsederler ve
her yeni köpüklemede kademe kademe çıkarırlar. Bazen dipten şöyle
hafifçe bir sıkmak dipteki yoğun köpüğün dışarıya gelmesine yardımcı
olur.
Yelpaze tipte kıllar daha geniş dağılımlı olarak dizilmiştir. Bu tip
fırçalar biraz daha yumuşak başlıdırlar. Fırça kullanımı dirsekten ve
bilekten hareketle olur. Bu tip fırçaları köpüklerden yüzünüze
bastırdığınızda kıllar güzelce dağılırlar ve köpüğü bolca aktarırlar.
Daha ziyade süpürme hareketi dediğimiz şekilde kullanılırlarsa en iyi
verimlerini verirler. Ampul tipli fırçalar kadar yoğun yumuşatıcı ve
masaj yapıcı etkileri yoktur. Ayrıca yoğun değillerse sabunlarla biraz
sıkıntı yaşayabilirler.
Hibrit tip: Bu benim en sevdiğim şekildir. Pek yapılmaz. Biraz daha
ampulün kubbesine yakın tepeli yelpaze fırça şeklindedir. Her iki tip
fırçanın da iyi yönlerini almıştır. Bulunca kaçırmam.
Flat top, düz tepeli yelpaze: Bunların farklı tepelerinin tamamen düz
şekilde kesilmiş olmasıdır. Özellikle süpürmeye yönelik yapılmışlardır.
Bizim piyasamızda domuz fırçalar olarak bolca bulunup sevilirken, yurt
dışında oldukça nadirdir.
|
soldan sağa; yelpaze, ampul, düz tepeli |
Genel olarak şekiller de böyle. Daha yoğun masaj yapıcı bir fırça
istiyorsanız ampul tipte, daha yumuşak başlı ve lüks hissiyatlı bir
fırça istiyorsanız yelpaze tipte bakmalısınız. Ancak aklınızda bulunsun
silvertip kıllan çok yumuşak yapılarından dolayı genellikle ampul
tipinde yapılarak dengelenirler.
Fırçanın genel karakterini etkileyen önemli etkenler bunlar. Bunun
dışında sapın boyu çok olmasa da genel kullanışı biraz etkileyebilir.
Örneğin dolgun bir fırçaya minik bir sap, ele rahatsızlık verecektir.
Ya da fazla kalın saplı bir fırça, eğer kase içinde köpürtme
yapıyorsanız, kasenin kenarlarına çarparak zorluk çıkarabilir. Bunlar
ufak detaylar ve daha fazla fırçanız oldukça kişisel beğenilerinizi ona
göre şekillendirebilirsiniz.
İlk fırçanızı her zaman standartlar dahilinde almaya özen göstermelisiniz.
Sık seyahat eden kişiler için, daha ufak yapılı, pratik tasarımlı
seyahat fırçaları da vardır. Ancak ben kişisel olarak; “bir bel
çantasıyla dünya turuna çıkarım” zihniyetiniz yoksa bu kadar minimalist
yaklaşımları biraz gereksiz görüyorum. Onun yerine kaliteli bir
sentetik fırça hızlı kurumasıyla daha mantıklı olacaktır.
Performansını etkilemese de fırçanın fiyatını ciddi anlamda
etkileyebilen bir diğer faktör de sap malzemesi. Sap plastikten,
ahşaba, yapay sedef ve boynuzdan, gerçek boynuza, çelik veya farklı
metallerden sıkıştırılmış taşa kadar her türlü malzemeden olabilir.
Hepsinin kendine göre bir alıcılığı vardır. Giriş seviyesi fırçalar
genelde plastik ya da ucuz ağaç saplı, orta seviyeler ahşap, yapay
sedef ya da fildişi, metal saplı, en üst seviye fırçalar da çelik,
egzotik ağaçlı, gerçek fildişi ya da boynuz saplı olabilir. Sap
malzemesinin estetik bir unsur olduğunu hatırlatıp, tercihinizi sap
tasarımı, kıl kalitesi, bombe şekli, düğüm çapı, kıl boyu gibi konulara
göre yapmanızı öneririm.
|
Gerçek boynuzdan yapılan bu Plisson 450 dolarlık fiyatıyla aile bölüyor |
Yazının başında porsuk kıl tiplerinde bir standart olmasına rağmen,
bazı markaların kafalarına göre isimlendirme yaptığından bahsetmiştim.
Kafa karışıklığını biraz azaltmak adına, önemli üreticilerin porsuk kıl
seviyelerine bir göz atalım:
The Art of Shaving
3 farklı porsuk seçeneği vardır:
Silvertip Badger
Fine Badger
Pure Badger
Her seviye kıl kalitesi, yoğunluk, dayanıklılık ve işçilik olarak birbirinden ayrılır.
Col. Ichabod Conk
Silver Tipped Super Badger
Super Badger
Pure Badger
Bristle/Badger Blend- domuz/porsuk karması
Edwin Jagger
Silver Tip Badger: EJ’ nin silvertip kılları çok yumuşak olmalarıyla ünlüdürler.
Super Badger
Best Badger
ê Shave
Silvertip Badger
Finest Badger
Pure Badger
Frank Shaving
Silvertip badger
Best badger
Finest badger
Pure badger
Mixed badger: Pure/black karması
Kent
Silver Tip
Super Badger
Best Badger
Mühle
Handcrafted silvertip badger
Fine best badger + fine badger: Best ve fine karması, masaj ve yumuşatma özelliği güçlü
Pure badger + pure black badger: Masaj ve yumuşatma özelliği oldukça yüksek ancak konforu düşük.
Omega
Silver tip badger
Fine badger
Pure badger
Plisson
The Mountain White: Piyasadaki en pahalı kıllardan, sadece seçilmiş
silvertip porsuk kıllarından yapılıyor, bir üst seviye silvertip gibi
düşünebilirsiniz. Bu fırçalar 400-1000 dolar arası.
The European White: Super seviye porsuk
The European Gray: Best seviye porsuk
The Chinese Gray: Pure tip porsuk
The Black Quality: Black badger denilen en ucuz ve sert tip kıllar.
Rooney
Rooney bu konuda oldukça kafa karıştırıcı.
Finest Badger Hair: Silvertip kadar yumuşak ve lüks olmamakla beraber,
Çin’ in ıssız bölgelerinde az sayıda bulunan bir porsuktan elde edilen
kıllardan yapılıyor. Uçları oldukça yumuşak olmasına rağmen gayet
gergin bir yapıda olduğundan hem sabunla hem krmele çok iyi performans
veriyor.
Super Badger Hair: Normalde silvertip, super’ den üst seviye iken
Rooney, tıpkı Simpson’ un yaptığı gibi kafa karıştırıyor. Rooney’ in
super kılları; alındıktan sonra İngiltere yeniden düzenlenen, seçilmiş
üst seviye silvertip kıllarından oluşuyor. Kısa tipli ya da bükülmüş
olanları tamamen çıkarılıyor. Plisson’ un Mountain White ve Simpson’ un
super’ iyle aynı.
Silvertip Badger Hair
Best Badger Hair
Pure Badger Hair
Savile Row
Silvertip
Super
Pure
Shavemac
Special Quality - Silver Tip: Seçilmiş üst seviye silvertip
Finest Bright Badger
Gray Badger Hair: Pure
Simpson
Super badger hair: Aslında ağartılmış esktra kalite silvertip.
Best badger hair
Pure badger hair
Taylor of Old Bond Street ve Cyril R Salter
Silvertip Badger Hair
Pure Badger Hair
Vie-Long
Badger Hair: Pure
Horse & Badger: At/porsuk karması
Vulfix
Silver tip badger
Super badger
Pure badger
Tüm markalar bunlar değil elbette ama belli başlı bulacaklarınız
bunlar. Bu markalardan özellikle Simpson, Rooney, Kent, Plisson
yılların birikimine sahip, isim yapmış, kemikleşmiş firmalar. Gerçi
Simpson yakın zamanda Vulfix tarafından satın alındı ve Vulfix
tarafından üretiliyor. Her ne kadar ürettikleri fırçalar geçrekten
kaliteli ve yüksek seviye olsalar da, isimlerini kullanarak, insanları
güzelce kazıklamıyor da değiller. Özellikle de Plisson. Bunların
arasında en mantıklısı Rooney ya da Simpson.
Daha yeni üreticilerden Edwin Jagger, Vulfix, Shavemac önemli fırça
üreticilerinden ve yüksek kalite fırçaları yukarıdaki isim yapmış
markaları göre daha ucuza satıyorlar. Shavemac başka firmalara da fırça
üreten, ayrıca custom fırçalar da yapan bir firma. Her ne kadar
fiyatları zorlayıcı olsa da shavemac2 in silvertip fırçaları piyasanın
en iyilerinden.
Frank Shaving size en az paraya, en yüksek kalite satan Çin merkezli
üreticilerden. Fiyatlarına göre kaliteleri kıyas kabul etmiyor ve bir
yukarıdaki grubu sıkıntıya sokmaya başladı bile. Ortalama bir FS alıp
yıllarca başka hiç bir şey düşünmeden memnun mesut kullanabilirsiniz.
Buraya kadar hala benimleyseniz, fırçaların yapısal özellikleri, kıl
çeşitleri, karakteristiklerini işledikten sonra artık yazacak tek bir
şey kaldı o da fırçanızı kullarınken nelere dikkat etmeniz gerektiği ve
bakımını nasıl yapabileceğiniz.
Fırçanızı kullanırken:
- asla kaynar su kullanmayın: Onun da organik bir malzeme olduğunu,
saçınız gibi olduğunu hatırlayarak ancak elinizin dayanabildiği
sıcaklıktaki suda ıslatın. Bundan daha sıcak su kullanımı düğümdeki
yapıştırıcının etkisini kaybetmesiyle kılların dökülmeye başlamasına, ya
da tüm düğümün çıkmasına, ahşap sapınızın çatlamasına, kılların
çatlayarak aşırı yumuşamalarına ve fırçanın tamamen işlevini
kaybetmesine neden olabilir.
- kalın yağlı bileşikler ve fırçasız köpüren jeller kullanmayın. Bu
maddelerin içindeki bileşikler fırçanızın doğal kıllarına zarar
verebilir.
- yüzünüzde ya da kasede köpürtme yaparken fırçayı aşırı bastırmayın.
Fırçanızı çok sert kullanmak kıllarının dökülmesine neden olabilir.
- Yüzünüzde köpürtme yapıyorsanız çok kuru köpükle çalışmayın. Kuru
köpüğün yapışkan etkisi, fırçanızı zorlayıp kıllarının dökülmesine
neden olabilir.
- Fırçayla işiniz bittiğinde güzelce durulayın, silkeleyin ve dipten
hafifte sıkarak fazla suyunu atın. Fırçanızı uzun süre fazla nemli ya da
sabunlu bırakmanız ömrünü kısaltacaktır.
- Fırçanızı duş aldığınız nemli ortamlarda bırakmayın.
- Fırçanızı saç kurutma makinesi gibi bir gereçle kurutmayın, en sağlıklısı kendi kendine kurumasıdır.
- Fırçanızı hava akısı olmayan kapalı dolaplar içerisinde bırakmayın.
- Özellikle hayvan kılı yeni fırçalar ilk kullanımlarda kıl
dökebilirler, bu gayet normaldir. İlk 10-15 tıraş birkaç kıl döebilir.
Düğümde geçşek kalmış kıllardır. Fırçada 20bin civarı kıl olduğunu
düşünürsenzi gayet önemsiz bir detaydır. 10-15 kullanımdan sonra hala
her kullanımda en az 5-10 kıl döküyorsa üretim kusuru olabilir aldığınız
yerle iletişime geçin. Ancak kılların tam boy olarak düğümden mi yoksa
uç ya da ortaya yakın bir yerden mi döküldüğüne bakın. Uçlardan ya da
ortadan dökülüyorlarsa fırçayı çok bastırarak kullandığınız ve kılları
kırdığınız anlamına gelir. Bu bir kullanıcı hatasıdır ve kullanım
tarzınızı düzeltmeniz gerektiğinin işaretidir. ÖZellikle porsuk
kıllarının narin olduğunu ve fazla bastırıldıklarında zarar
görebildiklerini unutmayın.
Fırçanızın bakımı:
- Yeni aldığınız doğal hayvan kılından fırçalar her ne kadar üretimden
önce yıkanıp, dezenfekte ediliyor olsalar da ilk birkaç kullanımda
yoğun bir hayvansı kokuya sahip olabilirler. Bu özellikle domuz kılı
fırçalarda daha barizdir. Ülkemizden alacağınız çoğu fırçada bununla
karşılaşabilirsiniz. Ayrıca fırça uzun süre beklediği yerde içine
toz/kir çekmiş olabilir. O yüzden ilk kullanımdan önce fırçanızı iki kez
şampuanla güzelce köpürtüp yıkayın. Ardından bir kasede güzel ve
dolgun bir köpük hazırlayıp, fırçayı köpüklü halde yarım saat öyle
bırakın. Sonra durulayıpp kullandığınızda hem kokunun hem de kılların
ilk baştaki sertliğinin oldukça azalmış olduğunu göreceksiniz.
Son tavsiyeler:
- Özellikle ahşap saçlı fırçalarınıza bir stand alıp, kıllar aşağıya
bakacak şekilde asmanız fırça ömründen maksimum düzeyde istifade
etmenizi sağlayacaktır.
- Alabileceğiniz en pahalı fırçayı değil, en çok ihtiyacınız olan fırçayı alın.
- İlk birkaç fırçanızı ucuz ve ekonomik modellerden alın. Doğru fırça
kullanımı ve bakımı süreçlerini bunlarla geçirdikten sonra daha
kalitelisini alırsınız. Ayrıca bu sayede ucuz ve ekonomik fırçalarla,
pahalı ve kaliteli fırçalar arasında ne kadar büyük kullanım ve zevk
farkı olduğunu ilk elden görmüş olursunuz.
- Silvertip almayı hayatınızın amacı haline getirmeyin. Daha alt seviyeler de son derece zevkli tıraşlar sunacaktır.
- Frank shaving dışındaki, bilmediğiniz çin markalarından tıraş fırçası almayın.
- Çok kalın düğümlere merak salmayın. 24mm hemen herkese yeter de artar.
- Ufak fırçalar kötü değildir, kendilerine göre zevkli kullanımları vardır.
- Kase içerisinde köpük hazırlıyorsanız, alacağınız fırçanın sapının
çok kısa ya da kalın olmamasına dikkat edin. Aksi taktirde
zorlanırsınız.
- En iyisi porsuk kılı diye bir şey yok. Kişisel beğeninize göre domuz kılını porsuktan daha çok sevebilirsiniz.
- Fırçanızı kimseyle paylaşmayın.
-
Fırçanızı düzenli temizleyin, düğüm dibinde biriken sabun ve kireç uzun
süre temizlenmezse kılları aşındırıp kırılganlaştırabilirler. ayda bir
fırçanızı kireç ve sabun artığından temizleyin. ayrıca her kullanım
sonra baş ağağı bir standa asın.
-
Yukarıdaki maddeler abartı gibi gelebilir, ama bir gün 150 dolarlık
fırçanız olduğunda, 10 liralık fırçanızdan daha özenli kullanmak
isteyeceksiniz ve buradaki maddelere dikkat etmeniz fırçanızın uzun
yıllar sizinle birlikte olmasını sağlayacak.
- Unutmayın; tıraşın asıl keyfini sıcak ve dolgun köpük dolu, yumuşak bir fırça verir.